ትርጉም  ህልውና  ወዲ ሰብ
     ወዲ  ሰብ  ማሕበራዊ  እንስሳ ኢዩ።  ካብ  ካልኦት  እንስሳታት  ፍሉይ ዝገብሮ   ኣተሓሳስቡኡን  ግብራዊ  ፍረ ስርሑ  ዝኾኑ  ክብርታቱን  ኢዮም።  ክብርታት  ወዲ-ሰብ  ኣብ  ነንሕድሕዶም  ብዝተመሳቀሉ ውጺት ናይ  ባዕሉ  ሰብ  ጸዓትን   ብዝምድናዊ ቀጥዕታት  ዝግዝኡ ብማሕበራዊ  ፖሊቲካዊ  ዲፕሎማስያዊ  ኤኮኖምያዊ……ወዘተ መምዘኒ  ዝልለዩ ኣስየዋጽኦታትን  ኢዮም። እቶም  ኣስየዋጽኦታት ናይ  ዘመናት  ኣሸሓት  ዓመታት  ናይ  ምሕሳብ  መጽናዕቲ  ምርምር  ዕዮን  ተመኩሮን  ኢዮም። ኣብ  ማህደር  ሂወት  ወዲ-ሰብ  ሰፊሮም ድማ  ከም መስርሕ  ምዕባለ ካብ  ወለዶ  ናብ  ወለዶ  ይሰጋገሩ።  ከምቲ  ኣቀዲሙ  ዝተጠቅሰ ኩሉ   ኣተሓሳስባን ግብራዊ  ፍጻመን ወዲ-ሰብ  ብሓደ መዳያዊ  መምዘኒ  ዝግለጽ  ዘይኮነስ  ኣሉታውያንን   ባእታታት  ዘጠቃሉሉ    ከቢድ  ዋጋ  ዘኽፈሉ ብዶሆታት ኢዮም።  ከም  ውጽኢቱ  ናይ  ሕሉፍ መዋእል ተመኩሮ  ሂወት ወዲ-ሰብ ብዘሕጉስ  ዘደንቅ  ዘሕዝን  ዘሰክፍ…..ወዘተ ፍጻሜታት ዝተፈራረቀ ኢዩ።  ኣብ  ሕሉፍ ተመኩሮ  ሂወት  ወዲ-  ሰብ ግደ  ኣሉታዊ  ባእታ  እንተዝዕብልል  እዚ ሎሚ  ብክብርታቱ  ዝልለ ሰብ  ኣይመሃለወን።  በንጻሩ ኣወንታዊ  ባእታ  ዝለዓለ  ኢድ  ስለዝጸኖሖ ግን  እዚ  ብኣተሓሳስቡኡን  ግብራዊ  ተምኩሩኡን  ካብ  ካልኦት እንስሳታት  ዝበለጸን  ዝዓዘዘን  ክብርታት  ዘለዎ  ሰብ ዝብሃል  ፍጡር ምስ  ታሪኹ  ህያው  ኮይኑ  ኣሎ። ስለዚ  ወዲ-ሰብ   ንጥዑይ  ፍጻሜ  ታሪኽን  ብታሪኽን ኢዩ ዝነበር።  ኣብዚ  መዳይ  ዚ  ታሪኽ  እንታይ  ይገብረለይ  ዝብሉ  ኣካል  ኣሉታዊ  ባእታ ዝኾኑ  ብሂላት ይስምዑ  ኢዮም።  እዚ  ብሂል  እዚ  ብፍላይ  ኣብዚ  ግዜ  ዚ  ገኒኑ  ይርከብ።  እዚ  ኣተሓሳስባ ኣካል  ናይቲ  ጸረ  ሰብኣውነት  ዝኾነ  ተመኩሮ ኣሉታዊ ባእታ  ኢዩ።  ምኽንያቱ  ታሪኽ  ክበሃል  ከሎ  ሰፊሕ  ዝርዝራት  ዝሓዘለ  ኳ  እንተኾነ  ገለ  ካብኡ  ግን ታሪኽ  ማለት ኣብ  ግዜ  ሰላም  ይኹን ጸገም  ዝሓለፉ/ፋ ኣቦታትካ  ኣደታትካ  ኣሕዋትካ  ኣሓትካ  በዓልቲ  ቤትካ ቤተ-ሰብካ  ኣእዕሩኽትኻ  ፈተውትኻ  ጸላእትኻ…….ወዘተ  ማለት  ኢዩ። ንመጻኢ  ብዘገድስ  ድማ  ታሪኽ  ማለት ብቀረባ  እቶም  ካብ   ከርስኻ  ዝወጹ ውሉድካ  ኢዮም።  ታሪኽ  ሰብኣዊ  ስራሕ  ብዝምልከት ነዚ  ተራ  ስነሞጎታዊ  ሓቂ  ዚ  ንዘይርዶኦም  ብናይ  ሓሶት  ተንተንትን  ፍላስፋታትን  ህግደፍ  ንዝተደናገሩ  ዝበሃሎም    እንተሎ እዚ  ዝስዕብ  ተወሳኺ  ኣምር  ክግለጽ  ይከኣል። 
     ወዲ-ሰብ  ብሂወት  ክነብር ክልተ  ኣገደስቲ  ባእታታ  የድልይዎ።  እቲ  ሓደ  ነገራዊ  ባእታ  ኢዩ።  እቲ  ካልኣይ  ድማ  ሞራላዊ  ባእታ ኢዩ።   ነቲ  ቀዳማይ  ነገራዊ  ባእታ  ዝሰኣነ  ሰብ  ብቀጥታ  ይመውት ብሂወት  ኣይህሉን።  ነቲ  ካልኣይ  ሞራላዊ  ባእታ  ዝሰኣነ  ባእታ ውን ብሂወት  ነዊሕ  ኣይጸንይን  ኢዩ። ምናልባት  ብቀጥታ  እንተዘይሞይቱውን  ግዳይ  ብስነ-ኣእሙራዊ  ጸቅጢ ዝስዕቡ  ሕማማት  ኮይኑ ኢሰብኣዊ  ስርሓት  እናፈጸመ  ንናይ   ህዝቢ  ናይ  ኣሸሓት  ዜጋታት  መስዋእቲ  ታሪኽ  ከም   ናይ  ውልቁ  ኣስተዋጽኦ  ንከምስል  ናብ ቅጥፈት ቅትለትን ናብ  ካልኦት ዝተፈላለዩ ገበናትን  ዘይሰብኣዊ  ብሂላትን  ይዋፈር  ምሉእ  ብምሉእ  ከኣ ይበላሾ። ተበላሺኻ  ካብ  ምማት  ዝኸፍእ  ሞት  ከኣ የለን። 
  ስለዚ  ሓባራዊ ጥዑይ  ኣተሓሳስባ  ቅድሚ ንካልኦት ዘገልግል ምዃኑ  ከም  ሓደ  ኣካል  ናይቲ    ወዲ-ሰብ ብሂወት  ክነብር  ዘድልዩ   ንነፍሲ  ወከፍ  ውልቀ- ባእታ  ዘድሊ ሞራላዊ    ባእታ ኢዩ። እዚ  ጥራይውን  ኣይኮነን  ሞራላዊ  ባእታ  ነቲ  ንሂወት  ሰብ  ዘድሊ  ነገራዊ  ባእታ  ዘጥሪ  ቀዳማይ  ቦታ  ዝሕዝ  ደርማስ  ሓይሊውን  ኢዩ።   ካብዚ  ኣምር  እዚ  ወጻኢ   ዝኾነ ትርጉም  ይልውና  ወዲ  ሰብ  የለን።  

       ኣቡ  ያረድ